Talent delen loont: tien jaar lessen uit een toekomstbestendige consultancypool in West-Brabant

10 december 2025 – Regionale samenwerking op het gebied van talent en arbeidskracht levert veel op. Om anderen te laten zien hoe je dat kan aanpakken spraken Caroline Jacobs (Gemeentesecretaris Bergen op Zoom), Jord Koetje (manager Mobiliteitscentrum) en Ron de Leeuw (consultant Publiek Maatwerk MBC) met Platform 31. Dit platform deelt kennis en voorbeelden van succesvolle samenwerkingen. In het gesprek werd aangehaald hoe Publiek Maatwerk handelt vanuit een gemeenschappelijk belang. Lees hier de belangrijkste inzichten en adviezen of bekijk hier het hele artikel van Platform 31.

Vijf belangrijkste inzichten uit tien jaar praktijk

1. Regionaal talent behouden is een gedeeld, krachtig belang in een krappe arbeidsmarkt.

2. Vertrouwen loont: durf te starten, ook als niet alles vooraf vastligt.

3. Kennis is beter overdraagbaar dan gedacht — domeingrenzen blijken flexibel.

4. Eén centrale organisatie helpt gemeenten enorm om snel de juiste persoon op de juiste plek te krijgen.

5. Gewoon beginnen: risico’s blijken in de praktijk veel kleiner dan op papier.

De meerwaarde: waarom een regionaal mobiliteitscentrum werkt

Voor Caroline is de meerwaarde glashelder: “De collega’s van het Mobiliteitscentrum voelen als ‘van ons’. Ze zijn vertrouwd, dichtbij en begrijpen onze context. Dat maakt het samenwerken heel gemakkelijk.” Gemeenten worden geconfronteerd met veranderende opgaven waarvoor niet altijd intern capaciteit is. De consultancypool biedt hiervoor flexibiliteit én kwaliteit. Het gaat dan niet alleen om tijdelijke noodverbanden, maar ook om vernieuwende initiatieven. Zo ontstond vanuit de regio bijvoorbeeld de dienst Wethoudersbegeleiding: een manier om oud-wethouders – met waardevolle kennis en ervaring – een nieuwe plek te geven in het publieke domein. Ook voor professionals zelf biedt de pool waarde. Jong talent én senioren die dreigen uit te stromen naar de zzp-markt vinden in Publiek Maatwerk een werkplek waar ontwikkeling en maatschappelijke relevantie samengaan.

Governance: klein beginnen, organisch groeien

Het MBC opereert zelfstandig, met een stuurgroep van gemeentesecretarissen die besluiten neemt op hoofdlijnen. Zwaardere besluiten liggen bij het Algemeen Bestuur van Regio West-Brabant. Die governance werkt volgens Caroline juist omdat er dichtbij wordt samengewerkt: “De stuurgroep is niet alleen besluitvormend maar ook klankbord. Dat zorgt voor betrokkenheid en eigenaarschap.” Een belangrijk moment was de formele start van de consultancypool, waarvoor uitbreiding van formatie nodig was. Gemeenten namen gezamenlijk het risico — en dat betaalde zich vrijwel direct uit.

Samenwerken in de regio: van energietransitie tot arbeidsmarkt

Een recent voorbeeld van succesvolle opschaling is de samenwerking met de RES-regio West-Brabant. Consultants uit de pool worden nu actief ingezet op energie- en warmtetransitie-opgaven. Ron: “Het ging eigenlijk sneller dan verwacht. Door samen te werken worden kennis en capaciteit echt beter benut.” Ook andere regionale vraagstukken profiteren van deze aanpak. Consultants werken soms voor meerdere gemeenten tegelijk. Bijvoorbeeld bij het opstellen van Soortenmanagementplannen (SMP’s) voor isolatie, waarbij zes gemeenten gezamenlijk optrokken. Dit voorkomt dubbel werk, versnelt processen en stimuleert kennisdeling.

Financiën: ondernemend, maar zonder winstoogmerk

De zestien West-Brabantse gemeenten zijn risicodrager. Inmiddels maken 36 overheidsorganisaties gebruik van de diensten van het MBC. Er wordt zonder winstoogmerk gewerkt — maar wel ondernemend en met een gezonde risicobuffer. Overschotten worden teruggegeven aan de eigenaar-gemeenten. Daarmee blijft het model financieel aantrekkelijk én regionaal geborgd.

Matchen van vraag en aanbod: flexibel, pragmatisch en dichtbij

Het MBC werkt aan opdrachten van zeer uiteenlopende duur en inhoud. Een week, een paar maanden of meerdere jaren — alles kan. Caroline: “Een gemeente wil geen overcapaciteit. Maar als plotseling werk ontstaat, is het MBC ideaal. Ook voor specialistische taken waar je geen vaste functie voor hebt.” Soms levert de pool tijdelijke capaciteit zodat gemeenten structureel werk kunnen beleggen bij interne medewerkers. Soms precies andersom: een medewerker krijgt een nieuwe inhoudelijke taak, en een consultant houdt de lijnorganisatie tijdelijk draaiende. Het uitgangspunt is altijd: de juiste persoon op de juiste plek, regionaal gezien.

Kennisdeling en talentontwikkeling: de stille kracht van de pool

De pool begon ooit met jonge professionals, maar is inmiddels breed opgebouwd met junioren, medioren en senioren. Consultants ontwikkelen zich bovendien steeds vaker inhoudelijk verder, bijvoorbeeld in het energiedomein. Kennisgroepen binnen het MBC zorgen voor kruisbestuiving en innovatie. Jord:
“Hoe verschillend is een energieplanoloog van een gewone planoloog? Veel kennis is transfereerbaar. Dat maakt ons flexibel en toekomstbestendig.” 

Talent behouden in de regio: beweging mag, maar gericht

Consultants stromen soms door naar gemeenten, of juist van gemeenten naar de pool. Daar zijn duidelijke afspraken over — zonder de essentie van het model te verliezen: Talent moet in de regio blijven. Caroline: “Het alternatief is dat je mensen niet ontwikkelt en ze blijven zitten. Dat is pas zonde.” Het MBC biedt juist meerdere routes: flexibel werken, doorstromen, of landen in een vaste functie. Dit maakt het aantrekkelijk voor verschillende levens- en loopbaanfases.

Hoe kijken inwoners naar de regionale inzet?

Hoewel gemeenten soms terughoudend zijn in het uitbesteden van “last-mile”-communicatie, blijkt dat in West-Brabant geen grote drempel. Als een consultant langere tijd op een opdracht zit, is die gewoon het vertrouwde gezicht — voor interne én externe stakeholders. Jord: “Onze mensen zijn in dienst van de regio. Voor inwoners maakt het meestal niet uit welke werkgever op het contract staat.”

Meebewegen met de toekomst

Het MBC anticipeert op nieuwe trends, zoals de enorme groei van de energietransitie. Door medewerkers breed inzetbaar te houden en te blijven investeren in specialisatie, blijft de organisatie wendbaar. De ambitie is groeien naar circa 40 fte, maar nooit om het groeien zelf — altijd gekoppeld aan regionale behoefte, financiële zorgvuldigheid en bestuurlijke betrokkenheid.

Adviezen aan andere regio’s: begin klein, bouw op wat er al is

De drie geïnterviewden zijn het opvallend eens over de belangrijkste les:

1. Durf te beginnen: Niet alles hoeft dichtgetimmerd te zijn. In de huidige arbeidsmarkt is er altijd genoeg werk.
2. Zie samenwerking niet als risico: Juist nu loont het om capaciteit te bundelen.
3. Houd binding met de gemeenten sterk: Anders wordt het al snel een regulier uitzendbureau — en dat is precies níet de bedoeling.
4. Bouw voort op bestaande structuren: Er is altijd al iets van regionale samenwerking aanwezig: een vacatureplatform, een gezamenlijke dienst, een project. Begin daar.
5. Groei organisch: Vertrouwen ontstaat in de praktijk. Een kleine start is geen zwakte, maar een succesfactor.

Ron vat het mooi samen: “Wees ondernemend. Niet afwachten. Alle onderdelen van het MBC zijn klein begonnen.” en Jord besluit: “Gewoon doen. Laat zien dat het werkt — dan volgt de rest vanzelf.” Wil je meer weten over Publiek Maatwerk en het ontstaan van dit initiatief? Neem dan contact op met publiekmaatwerk@west-brabant.eu.